Müslüman mahallesinde salyangoz yenir mi?

Koholi mi nedir? Vadimizde salyangoza verilen addır. Salyangozlar yeryüzünün birçok nemli kısımlarında bulunup, yaşayabilmeleri için mutlak süratle suya ihtiyaçları vardır, nemli bölgelerde, çayırlık alanlarda, denizlerde ve tatlı sularda yaşarlar. Salyangozlar kış soğuğunda ve yaz sıcaklığında nemli kısımlarda ya ağaç kabukları altında ya da nemli toprak altında dinlenirler. Genellikle yağmurlu günlerde ortaya çıkarlar ve uykusundan uyanır uyanmaz doğadan otlanarak beslenirler. Kış aylarında ve yaz mevsiminde havaların nemli olan kısımlarda soğuk ve sıcaktan etkilenmeyen bölgelerde her mevsim görülürler. “Müslüman mahallesinde salyangoz satılmaz” deyimi çok eskilerde kalmıştır. 30 yıl önce çocukluğumda vadimizde salyangoz alıp satan esnaflar vardı ve onların kamyonları salyangoz toplamak için köylerde dolaşırdı. Hatta bazı ilçelerimizde salyangoz işleme tesisleri bile kurulmuştu. Bizde tüm köylülerimiz gibi özellikle yağmurlu ve çiseli havalarda nerde bir piçef, aralıklı taş pere duvar, çayırlık alan varsa hepsini gezer, ellerimizdeki naylon poşetlere salyangozları doldurur, kilogram cinsinden kamyonculara satardık ve kazandığımız para ile de kendimizin en öncelikli olan ihtiyacını alırdık. Topladığımız bu kabuklu büyük salyangozların, Samsun'daki Menteşoğlu firması aracılığı ile Fransızların sofrasına katıldığını ve salyangoz ihracatından Hasbi Menteşoğlunun zengin olduğu söylenirdi. İlk anda, salyangoz yemek fikri bana tiksindirici gibi gelmişti ama sonra bunun, daha önceki yaşantılardan gelen önyargılı bir düşünce olduğunu fark ettim. Kişisel düşüncem, aslında salyangoz yenilebilir, dinimizce de mahsuru olduğunu sanmıyorum, çünkü kabuklu çekirge tüm mezheplerce ve Fas'ta da salyangozlar Müslümanlar tarafından yoğun olarak yenilmektedir.  Sadece, Fransa ve tüm Avrupa mutfaklarında her çeşidi ile lüks sofraların yemeği olan salyangoz Ege mutfağında da menüde yerini almış olup, eski lezzeti ile halen yerini korumaktadır. Datça’da yılda birkaç kez salyangoz yemeği yenilmekte, bu ilçede salyangoz yemenin basur hastalığına iyi geldiğine inanılmaktadır. Bazı restoranların menülerinde salyangoz sote bulunmakta ve özellikle Yunanlı turistler tarafından beğenilmektedir. Bize çok kötü, zararlı diye tanıtılan bu hayvanların aslında masum ve faydalı olduklarını öğrendim sonradan. Sadece yemek olarak değil, son yıllarda krem üretiminde kullanılmaktadır.  Sağlıklı cilde sahip olmak için uygulanan doğal yöntemlerden bir tanesi de salyangoz yöntemidir. Dünyada 8 milyon kişi salyangoz kremi kullanmaktadır. Bu kremler 250 milyar dolar gibi bir paranın dolaştığı kozmetik sektöründe, ABD ve Avrupa’da 10 yıldır, Ülkemizde ise son yıllarda kullanılmaya başlanılmıştır. Oysa İç Anadolu’nun çeşitli bölgeleri, Konya ve Adana bölgesinde salyangoz işleme tesisleri halen var. Salyangozlar sadece doğadan toplattırılıyor, hepsi ihraç ediliyor. Dünya pazarının yüzde 40’ı Türkiye’nin elinde. Başta Fransa, İtalya, Almanya, İngiltere olmak üzere AB ülkeleri, Güney Amerika ülkeleri, ABD, Japonya, Lübnan, İsviçre, Çin gibi ülkelere ihracat yapıyoruz. Yılda bir milyon ton gibi bir miktardan iyi bir döviz getirisi sağlanmaktadır. Bu ülkelerde en lüks restoranlarda, en pahalı yiyecekler arasında sayılmaktadır. Salyangozlar, canlı, haşlanmış, dondurulmuş, konserve olarak veya boş salyangoz kabuğu olarak ihraç edilmekte, Salyangoz pazarında Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Arnavutluk, Litvanya, Letonya, Estonya gibi ülkeler Türkiye’ye rakip olan üreticiler konumundadır. Özellikle Romanya’da salyangoz mamulleri üretimi gelişmiş durumda. Salyangozun sosis, salam, sucuk gibi ürünlerinin yanı sıra, acılı, baharatlı gibi değişik zevklere göre üretimi de yapılıyor. Ülkemizde, son yıllarda ise salyangoz ticareti yapılamaz oldu. Çünkü, salyangozlar sınır tanımadan toplanmış, artık doğada salyangoz kalmamıştır. Hatta neslinin tükeneceği bile söylenmişti. Toplanabilecek olanlar da bir tesisin çalışması için yeterli olmamaktadır. Karadeniz bölgesinin iklim, toprak ve bitki örtüsü itibarıyla salyangoz üretimi için son derece uygun olduğu biliniyor. Tıpkı balık üretme çiftlikleri gibi salyangoz üretim çiftlikleri de kurulabilir. Neden salyangoz gibi önemli miktarda talebi olan bir ürün çiftliklerde üretilmesin. Nasılsa, ürettiğimizi kendimiz yememiz gerekmiyor. Kısaca, Koholi (salyangoz) işletmeciliği için vadimiz iyi bir kuruluş yeri olarak değerlendirilebilir. Ülkemiz, Bölgemiz ve Vadimiz girişimcilerine duyurulur… Nizamettin BİBER Uzman İnşaat Mühendisi